خیلی از کاربران گوشی های مبتنی بر جاوا Java ، سیمبین Symbian  یا BADA با دیدن گوشی های اندرویدی و اطلاع از قابلیت ها و برنامه ها و بازی های رنگارنگ اندروید و یا ios اولین چیزی که میاد تو ذهنشون اینه که « آیا منم می تونم این امکانات رو روی گوشیم داشته باشم ؟! » . خیلی ها ازم پرسیدن که « آیا تغییر سیستم عامل گوشی موبایل امکان پذیره یا نه ؟ » و به همین دلیل تصمیم گرفتم یه پست ساده و قابل فهم در این باره بنویسم . به طور خلاصه بگم خدمت تون که این کار به هیچ وجه امکان پذیر نیست ! در ادامه توضیح می دم خدمت تون که چرا تغییر سیستم عامل گوشی موبایل به هیچ وجه شدنی نیست .

سیستم عامل گوشی موبایل چیه و دقیقا چیکار میکنه ؟

سیستم عامل یه نوع نرم افزار سیستمیه و درواقع رابط بین کاربر و سخت افزاره . کار سیستم عامل بسیار پیچیدست و تو چند خط نمی گنجه . اما به طور خلاصه و روون بگم خدمت تون که سیستم عامل دستورات کاربر رو به سخت افزار تفهیم میکنه . ببینید RAM و CPU و … زبون آدم رو که نمی فهمن . سیستم عامل دستورات کاربر رو به زبان ماشین تبدیل میکنه و سخت افزار بعد از انجام پردازش ، خروجی مورد نظر رو به واحد های خروجی مثه مانیتور و اسپیکر ارسال میکنه . برای مثال وقتی شما روی آیکن یه برنامه کلیک میکنید سیستم عامل چندین میلیون و یا میلیارد دستور رو مدیریت میکنه تا شما بتونید صفحه اول یک نرم افزار رو مشاهده کنید ! سیستم عامل در واقع مستشار سخت افزاره و کوچکترین نقص در ساختار و الگوریتم های مدیریتی سیستم عامل ممکنه حتی منجر به آسیب های سخت افزاری بشه !

چرا تغییر سیستم عامل گوشی موبایل امکان پذیر نیست ؟

تغییر سیستم عامل موبایل بنا به دو دلیل کلی ممکن نیست ! دلایل تخصصی زیادی وجود داره که با توجه به معماری سخت افزار و نرم افزاری هر گوشی متفاوته . از اونجایی که متخصصین و اهل فن هیچوقت اینجور سوالات واسشون پیش نمیاد ( چون به دلایل علمیش واقفن ) من خیلی کلی و ساده توضیح می دم خدمت تون . ( اساتید عفو بفرمایید )

۱- هر سیستم عامل برای سخت افزار مشخصی برنامه نویسی شده

شرکت های تولید کننده گوشی موبایل ، هر گوشی رو با یک طراحی جدید و سخت افزار متفاوت تولید می کنن . وقتی شرکت تولید کننده می خواد یک سیستم عامل برای گوشی بسازه  یا یک سیستم عامل رو واسه گوشی تولید شده سفارشی سازی کنه (تغییر بده) باید سیستم عامل رو کاملا با سخت افزار گوشی تطبیق بده در غیر اینصورت ممکنه گوشی آسیب ببینه ! به زبون خیلی ساده بگم که سخت افزار گوشی با سیستم عاملی که روش نصب شده ارتباط مستقیم داره ؛ به عبارت دیگه سخت افزار مورد نیاز برای استفاده از هر سیستم عامل متفاوته . حتی با تغییرات نرم افزاری بسیار پیچیده ، اگر هم راه حلی برای نصب یه سیستم عامل دیگه پیدا بشه باز هم ممکنه گوشی دچار آسیب سخت افزاری بشه یا نتونید از همه امکانات سخت افزاری گوشی تون استفاده کنید !

۲- با تعویض سیستم عامل گوشی موبایل قابلیت جدیدی به گوشی اضافه نمیشه

بعضیا تصور می کنن که اگه سیستم عامل اندروید رو روی گوشی نوکیا شون نصب کنن گوشی شون به Galaxy S4 تبدیل میشه  سیستم عامل اندروید برای سخت افزار خاصی طراحی شده و نمی تونه با سخت افزار  گوشی های قدیمی کار کنه ! حتما شنیدین که به گوشی های اندرویدی و یا گوشی های آیفن میگن گوشی هوشمند یا تلفن هوشمند Smart phone ، دلیل اینکه به این گوشی ها می گن « گوشی هوشمند » اینه که این گوشی ها قابلیت های سخت افزاری جدیدی دارن از جمله : چیپست WiFi ، صفحه نمایش لمسی Touch Screen ، انواع حسگرها Sensor مانند حسگر شتاب سنج یا Accelerometer ، ژیروسکوپ Gyroscope  و… . سیستم عامل های اندروید و یا iOS برای مدیریت قطعات سخت افزاری هوشمند ساخته شدن ! از طرفی بهبود امکانات نرم افزاری مستلزم بهبود قطعات سخت افزاریه .  نتیجه اینکه اگر هم با هزار کلک نرم افزاری ( که فقط کار یک متخصص نرم افزار موبایله ) بشه اندروید رو ، روی یه گوشی معمولی ( مثل Sony Ericsson w880 ) نصب کرد و اگر با فرض محال که گوشی با این سیستم عامل کار کنه و حتی تماس هم بگیره هیچ سرویس جدیدی به گوشی اضافه نمیشه و نهایتا میشه همونی که بود ، با این تفاوت که سیستم عامل کارخونه ای خودش خیلی بهتر کار میکنه !

۳- تغییر سیستم عامل گوشی ها ارزش وقت گذاشتن نداره !

وقتی یه شرکت یک موبایل رو تولید میکنه ، مبالغ هنگفتی رو برای برنامه نویسی سیستم عامل اون گوشی هزینه میکنه . دلیل تقبل این هزینه اینه که سخت افزار بدون سیستم عامل با آهن پاره هیچ فرقی نداره . چون این سیستم عامله که بین کاربر و سخت افزار قرار میگیره و بین دو طرف ارتباط ایجاد میکنه .  برای تحقق این آرزو که بشه iOS رو روی چند مدل گوشی اندرویدی مختلف نصب کرد ( فرض مثال که سورسش هم رایگان باشه ) چنتا برنامه نویس غول باید ساعت ها روی این پروژه کار کنن و برای تک تک این گوشی ها ( با توجه به سخت افزار شون ) کرنل اختصاصی بنویسن . برنامه نویس هایی که روی پروژه هایی مثل سیستم عامل Galaxy S5 کار میکنن واسه خودشون غول های نرم افزاری بسیار بزرگین . این افراد هیچوقت نمیان یه سیستم عامل مثه اندروید رو برای چند مدل گوشی ویندوزی یا آیغن تغییر بدن و به صورت رایگان تو اینترنت منتشر کنن ، از طرفی تعداد افرادی که دوس دارن سیستم عامل گوشی شون رو تغییر بدن خیلی کمه بنابراین اینجور پروژه ها حتی اگر فروشی هم باشن تعداد بسیار بسیار کمی میخرن و خب این مسئله برای یک متخصص یعنی حروم کردن زمان ! البته برنامه نویس های زیادی هستن که روی بهینه سازی و سفارشی سازی اندروید و iOS کار میکنن اما کار هایی که این برنامه نویس ها انجام میدن کاملا معقوله . برای مثال آخرین آپدیت رسمی اندروید که برای گوشی Galaxy Ace S5830i منتشر شده نسخه ۲٫۳٫۶ هست که خب بنا به دلایل فنی ، دیگه  نسخه بالاتری براش نیومده . اما چنتا برنامه نویس اومدن یه نسخه ۴٫۱ غیر رسمی برای Ace ساختن و به طور رایگان منتشر کردن . اگرچه این پروژه موفق نبوده و نسخه غیر رسمی اندروید ۴٫۱ رو این گوشی خوب کار نمیکنه اما کار کردن رو این پروژه خیلی معقول تر از اینه که بخوان iOS رو ، روی گوشی نوکیا X2 نصب کنن 

تغییر سیستم عامل گوشی های هوشمند یا Smart Phone ها

سوالی که برای خیلی از کاربران گوشی های هوشمند ممکنه پیش بیاد اینه که آیا تغییر سیستم عامل گوشی های هوشمند هم غیر ممکنه ؟ مثلا میشه سیستم عامل یه گوشی ویندوزی مثل Nokia Lumia 930 رو به اندروید تغییر داد ؟ گوشی های هوشمند سخت افزار و سنسور هامشابه ای دارن و به همین دلیل روی کاغذ میشه گفت که تغییر سیستم عامل گوشی های هوشمند امکان پذیره اما در ادامه توضیح میدم که چرا اینکار در عمل تقریبا شدنی نیست و بهتره کلا این مسئله رو فراموش کنید  . در حال حاضر چنتا سیستم عامل موبایلی وجود دارن که از بین اونا به ترتیب اندروید ، iOS و ویندوز فون Windows Phone از همه مهمتر هستن . درباره تغییر سیستم عامل گوشی های مبتنی بر این سه سیستم عامل چنتا نکته وجود داره که به ترتیب اهمیت خدمت تون توضیح میدم :

■ نصب اندروید روی گوشی های iPhone و گوشی های ویندوزی

سیستم عامل Android یک سیستم عامل کاملا رایگان و متن بازه ( Open Source ) و برنامه نویس های بسیار زیادی در نقاط مختلف کره زمین دارن روش کار میکنن . پروژه Android متعلق به شرکت گوگله و خود گوگل به طور مستقیم این پروژه رو مدیریت میکنه . شرکت گوگل ، کد سیستم عامل اندروید رو به صورت رایگان در اختیار همه گذاشته و هر کسی می تونه سورس اندروید رو تغییر بده و یه نسخه جدید از اندروید رو بسازه . به همین دلیل میشه گفت که نصب اندروید روی گوشی های هوشمند ویندوزی و iPhone  امکان پذیره . چون می تونید اندروید رو مطابق با نیاز های سخت افزاری گوشی مورد نظر تطبیق بدین . دلیل اینکه اکثر شرکت های تولید کننده موبایل و تبلت از این سیستم عامل استفاده میکنن اینه که می تونن اندروید رو مطابق سلیقه و نیازشون تغییر بدن . اما در مورد نصب اندروید روی آیفن لازمه بگم خدمت تون که هیچ درایور رسمی برای آیفن مبتنی بر اندروید نوشته نشده پس انجام این کار تقریبا غیرممکنه . چون ساخت این درایور ها کار آسونی نیست و فقط متخصص های برنامه نویسی و سخت افزار موبایل هستن که میتونن این کار رو انجام بدن که این افراد هم به دلیل کمبود زمان و محدودیت های قانونی قادر به تحقق همچین پروژه ای نیستن ! البته اغلب کاربران iPhone از سیستم عامل iOS راضی هستن چون اپل  سیستم عامل iOS رو برای iPhone و سایر دستگاه های مبتنی بر iOS کاملا بهینه سازی کرده و دیگه از این بهتر نمیتونه بشه .

■ نصب ویندوز فون Windows Phone  روی گوشی های هوشمند اندرویدی و iPhone

سیستم عامل ویندوز فون Windows Phone یک سیستم عامل تجاریه که توسط شرکت مایکروسافت تولید شده و مدیریت میشه . از اونجایی که ویندوز فون ، یک سیستم عامل تجاریه ، سورس کدش هم فقط دست خود مایکروسافته و هیچکس دیگه ای بهش دسترسی نداره و هیچ شخص حقیقی یا حقوی دیگه ای بدون مجوز مایکروسافت نمی تونه تغییری در این سیستم عامل ایجاد کنه . بنابراین هیچ راه حل رسمی و مطمئنی برای نصب ویندوز روی گوشی های اندرویدی و iphone وجود نداره . ضمن اینکه لازمه بدونید سیستم عامل اندروید و iOS به مراتب از ویندوز فون بهتر هستن و هیچ دلیل منطقی وجود نداره که کسی بخواد همچین کاری رو انجام بده مگر اینکه دانشجوی رشته نرم افزار یا الکترونیک باشه و به عنوان یه پروژه تمرینی بخواد یه کار عجیب و غریب انجام بده .

■ نصب iOS رو گوشی های اندرویدی و گوشی های ویندوزی

همونطور که می دونید iOS  توسط شرکت Apple تولید شده و توسعه داده میشه . iOS هم مثه ویندوز کاملا تجاریه و هیچکسی بهش دسترسی نداره که بتونه این سیستم عامل رو برای تطبیق با گوشی مورد نظر تغییر بده ! از طرفی حتی اگر هم میشد باز هم نصب iOS روی گوشی های اندرویدی یا ویندوزی کاملا غیر منطقیه . چون اولا سیستم عامل iOS برای آیفن بهینه سازی شده و برای اینکه روی گوشی های غیر اپلی درست کار کنه باید تغییرات زیادی در ساختارش ایجاد بشه . ضمن اینکه شرکت اپل سیستم عامل iOS رو ساخته تا دستگاه های موبایلی اپل از جمله iPhone و iPad بتونن تعامل بیشتر و بهتری با مک بوک ( لپ تاپ اپل ) و iMac داشته باشن . دوم اینکه همین الان اندروید ۴٫۴ مزایای زیادی نسبت به iOS 7 داره و هیچ چیزی از iOS کم نداره . تقریبا هر نرم افزار یا بازی که واسه اپل ساخته شده ، یه نسخه اندرویدی هم داره . طراحی GUI یا همون محیط رابط گرافیکی اندروید بسیار بسیار اصولی و کاربرپسند تره .  پیشنهاد می کنم برای آشنایی بیشتر با iOS حتما بررسی iOS 8  رو بخونید .

قبل از هر اقدامی برای تغییر سیستم عامل گوشی موبایل این نکات رو در نظر بگیرید :

■ تغییر سیستم عامل گوشی ، گارانتیش رو باطل میکنه !

■ هیچ ROM رسمی برای تغییر سیستم عامل آیفن یا گوشی ها ی ویندوزی به اندروید وجود نداره !

■ بعد از تغییر سیستم عامل موبایل تون ممکنه  قابلیت های بلوتوث ، وای فای ، صفحه لمسی ، انتقال دیتا مانند ۳g یا GPRS درست کار نکنن یا اصلا کار نکنن ! من اکیدا توصیه میکنم ریسک نکنید .

■ اگر فقط از محیط کاربری iOS خیلی خوشتون میاد می تونید تم iOS رو ، روی گوشی اندرویدی تون نصب کنید .

■ اگر دوس دارید از اندروید استفاده کنید بهترین کار اینه که یه گوشی اندرویدی بخرید .

■ اگر دوس دارید از iOS استفاده کنید بهترین کار اینه که یه آیفن iPhone بخرید .

■ اگر دوس دارید از Windows Phone استفاده کنید بهترین کار اینه که یه گوشی ویندوزی بخرید .

دوستان اگر سوالی درباره تغییر سیستم عامل موبایل تون دارید لازمه بگم خدمت تون که به دلیل گسترده بودن این بحث ، نمی تونم به همه سوالات مربوط به این پست پاسخ بدم . ضمن اینکه من در این پست به طریقی که بلد بودم عرض کردم که این کار شدنی نیست پس وقت تون رو برای انجام اینکار تلف نکنید ! اگر این پست به دردتون خورده و مفید بوده لطفا علم فردا رو به دوستان تون هم معرفی کنید اگه نه به دشمناتون